Nếu một ngày bạn cảm thấy cả thế giới đang chống lại mình. Bạn sẽ:
Lựa chọn mặc cho dòng đời xô đẩy hay sẽ đứng lên tiếp tục chiến đấu?
Lựa chọn mặc cho nghịch cảnh trở thành thảm cảnh hay sẽ đứng lên hô biến chúng thành tiên cảnh?
MỤC LỤC
4. Kết
---------------------------------------------
1. Cả thế giới đang chống lại mình
1.1 Nghịch cảnh hiện diện như thế nào?
Những ai đã may mắn vượt qua những năm 2019-2021 chắc hẳn không thể nào quên sự hoảng loạn và nỗi bất an khủng khiếp khi đại dịch Covid xuất hiện trên thế gian này. Không biết bao người đã vĩnh viễn mất người thân, bao nhiêu dự định bị chững lại, bao kế hoạch bị phá sản và không biết bao ước mơ vụt tắt… Liên tiếp biến cố đến bất ngờ, đầy trớ trêu nghịch lý, phá tan sự bình lặng, đảo lộn cuộc sống. Nghịch cảnh này khiến rất nhiều người chìm vào đau khổ nhưng cũng rất nhiều người nhờ đổi thay khốc liệt nên thức tỉnh và rút ra bài học sâu sắc.
Covid chỉ là một ví dụ, cuộc sống ngoài kia còn vô vàn trớ trêu khác: Đứa trẻ không may mồ côi ba mẹ, khốn khổ vật lộn mưu sinh từ nhỏ; Chàng trai công danh rộng mở tự dưng tai nạn khiến thân thể không còn lành lặn; Cô gái xinh đẹp yêu kiều bỗng sụp đổ khi phát hiện mình bị bệnh hiểm nghèo; Gia đình trâm anh thế phiệt, giàu có tột đỉnh bỗng phá sản, rơi xuống đáy của sự nghèo nàn vật chất, bị xóa sổ hoàn toàn về danh vọng; Đất nước đang yên bình bỗng dưng chiến tranh ập đến…Mỗi người đều có những nghịch cảnh riêng của bản thân, cộng nghiệp với nghịch cảnh của gia đình và xã hội.
Bởi cuộc đời luôn chảy trôi và không ngừng biến động, nên nghịch cảnh tồn tại như một lẽ hiển nhiên dù không được ai chào đón. Nên bạn có là người nổi tiếng hay rất đỗi bình thường; bạn tài giỏi hay hiểu biết chưa sâu sắc; bạn giàu sang hay chật vật khốn khó thì chắc chắn bạn không thể nào thoát khỏi những lần bị vùi dập tơi bời bởi dòng chảy gập ghềnh của vô thường, đó chính là nghịch cảnh.
Nhưng đối diện với nghịch cảnh, mỗi chúng ta sẽ có tâm thế như thế nào để vượt qua, đó mới là điều quan trọng.
1.2 Nghịch cảnh dễ khiến “tôi đau đớn, tôi gục ngã”
Thật buồn vì càng ngày chúng ta càng nhận được nhiều tin về các vụ tự tử do trầm cảm, do không vượt qua áp lực dư luận, đau lòng hơn điều này thường gặp ở những người trẻ đang tuổi căng tràn sức sống. Khi môi trường sống có dấu hiệu “bất ổn”, thay vì nghĩ ra giải pháp đi xuyên qua nó thì ta sợ hãi, né tránh. Hầu hết mọi người đều có xu hướng oán trách số phận, mặc kệ “dòng đời xô đẩy”, bám chấp bằng cảm xúc tiêu cực, mất bình tĩnh và không dám vượt thoát ra khỏi vùng an toàn.
Trong nghịch cảnh, người nội lực yếu thường né tránh, sợ hãi, mắc kẹt và hoàng loạn. Người may mắn gặp được thầy hiền trí - những cuốn sách hay - người bạn tốt sẽ có cơ may vượt qua, thậm chí “tỏa sáng” sau biến cố. Tuy nhiên điều này không tồn tại lâu dài nếu sau đó ta vẫn không chăm lo vun bồi nội lực. Khi ta vẫn yếu đuối và nhất nhất bám chấp vào đối tượng bên ngoài thì chỉ cần rời khỏi môi trường tử tế ta lại dễ rơi xuống vực khi trắc trở ập đến. Tự ta không có giải pháp ứng phó nên ta sợ nghịch cảnh khủng khiếp. Ta chỉ khao khát cuộc sống nhàn hạ, sự dễ dãi đôi khi đến nhàm chán và sự bình an đến từ thiên nhiên lẫn con người xung quanh
Có những trường hợp ta lầm tưởng đã vượt qua nghịch cảnh nhưng thực tình ở góc độ nào đó, ta hoàn toàn thua cuộc. Hình ảnh chàng trai nghèo bị thất tình nỗ lực trở nên giàu có để chứng minh với cô gái năm xưa rằng lựa chọn của cô ấy là sai lầm; Đứa trẻ mồ côi bị chà đạp vươn lên với sức sống mãnh liệt nhưng thời điểm có tất cả trong tay là thời điểm cậu ấy quay lại để đáp trả những người đã từng ngược đãi mình.. Khi sự sợ hãi dồn nén lên đến cao trào, ta không những bị nghịch cảnh dắt mũi mà còn bị nhấn chìm. Bởi trong ta vẫn tồn tại sự phản ứng, sự chống lại, sự đáp trả. Ta có nghị lực, kiên trì, có giải pháp nhưng điều đó chỉ để chứng minh, thể hiện bản ngã mà thiếu đi lòng bao dung tha thứ. Sâu thẳm trong thâm tâm ta chưa hề có bình an, hạnh phúc. Đứa trẻ đầy tổn thương và sân hận vẫn cứ bám riết ta.
Rơi vào hoàn cảnh này, dù là ai cũng thật tội nghiệp!
1.3 Tại sao ta sợ hãi và dễ bị nhấn chìm bởi nghịch cảnh?
Khi ta thỏa mãn trong vùng an toàn, ta ngủ quên trong sự bao bọc của người khác, đó là lúc ta dễ bị nghịch cảnh quật ngã nhất. Bởi hoảng loạn, bất an thường chèo kéo khi nội lực của ta yếu đuối, mong manh.
Trong khi nội lực yếu, lại luôn cho rằng nghịch cảnh đến từ thế giới bên ngoài nên khi rơi vào hoàn cảnh không thuận lợi, ta thật dễ cảm thấy “mình là người khổ nhất thế gian”. Ta tự ti, sân hận, bế tắc và luôn đổ lỗi cho những điều “bất ổn”. Sự bám chấp, mong cầu cuộc đời êm đềm khiến ta dễ rơi vào trạng thái “sốc”, ngỡ ngàng. Ở bước đường cùng, đối diện với sự lựa chọn khốc liệt: sống hay chết, thành công hay thất bại, ta luôn tự hỏi “cớ gì ta toàn gặp điều điên rồ?”. Ta khao khát vượt thoát nhưng không hiểu về nhân quả, vô thường nên mong muốn đó không có giải pháp cụ thể, không biết lối đi nào sáng tươi
Vì không đủ nghị lực ta dễ chấp nhận thua cuộc; không đủ hiểu thấu về nhân quả - vô thường ta dễ đưa ra quyết định sai lầm; không đủ lòng bao dung ta thật dễ biến chất, tha hóa. Sự mong cầu thế giới đầy hoa thơm cỏ ngọt, người người đều dịu dàng và yêu chiều sở thích của ta rốt cuộc chỉ càng khiến ta rơi vào thảm cảnh nếu chẳng may gặp biến cố.
2. “Thức tỉnh”, trưởng thành từ nghịch cảnh
2.1 Nghịch cảnh nằm ở chính trong tâm ta
Nghịch cảnh là hoàn cảnh trớ trêu, éo le mà chúng ta không mong muốn trong cuộc sống. Quan niệm rằng nghịch cảnh đến từ thế giới bên ngoài không hẳn không có lý do thế nhưng khi ta tự chất vấn: cũng trắc trở ấy, cũng thất bại ấy, cũng sự chia ly ấy, cũng cái chết ấy… nhưng nó diễn ra với người khác thì mình bình thản, sao xảy đến với bản thân thì ta đớn đau khôn cùng? Ta lờ mờ nhận ra: mọi thứ vẫn diễn ra như nó đang là, chỉ có tâm ta dao động, lên xuống thất thường. Ta phát hiện: sự chống đối thể hiện trong chữ “nghịch” của “nghịch cảnh” phải chăng là sự chống đối đến từ tâm mình?
Vẫn là covid, nhưng covid năm 2019 ta hoảng loạn, lo âu và đầy sợ hãi; năm 2022, ta đối diện với sự bình tĩnh bằng tâm thế của người thích nghi sở hữu giải pháp. Do trước đó tâm ta có sự thù ghét, chống đối, không chấp nhận sự tồn tại của nó nên ta than trách, chửi rủa nơi sản sinh ra nó. Ta không hiểu rằng nó sinh ra một phần do chính lối sống của chúng ta. Ta tìm mọi cách chiến đấu không ngừng nghỉ để khiến nó đăng xuất khỏi trái đất…Khi mệt nhoài, kiệt sức, cảm thấy bất lực, ta chấp nhận sống chung và chính lúc này ta thấy nó cũng mang lại nhiều bài học ý nghĩa khiến cuộc đời ta thay đổi. Với tâm thế chấp nhận, ta bình thản đối diện, nghiêm túc tìm giải pháp và không còn sợ hãi nữa.
Môi trường bên ngoài thay đổi theo quy luật tự nhiên, tâm ta với cái tôi cùng những lo sợ, thù ghét, tâm lý chống đối, không chấp nhận được những biến cố, khó khăn, trở ngại nên sinh ra đau khổ, thất vọng, hụt hẫng, bế tắc. Vậy thì sự sợ hãi, né tránh này đâu phải do cảnh bên ngoài mà khởi phát từ chính sự bất an trong ta
2.2 Nghịch cảnh hay tiên cảnh?
Bạn đã từng đọc câu chuyện “Ngày xưa có 1 con bò” của Camilo Cruz chưa? Đó là 1 câu chuyện thú vị kể về một gia đình nghèo xơ xác nhưng họ hài lòng và chấp nhận điều đó vì họ có một con bò đủ sức nuôi sống tám miệng ăn dặt dẹo qua ngày. Cho tới một ngày, hai thầy trò nọ qua đường nghỉ chân, họ đã giết con bò quý báu - nguồn sống duy nhất ấy. Người học trò không ngừng day dứt vì con bò chết sẽ khiến gia đình họ rơi vào bần cùng. Nhưng không, 1 năm sau trở lại, cậu đã vô cùng bất ngờ chứng kiến cuộc sống sung túc và sức sống tràn ngập của họ.
Vì sao bao nhiêu năm tháng họ không bứt phá, chỉ khi con bò mất đi rồi thì họ mới lột xác, thay đổi? Họ chính là những người nhờ nghịch cảnh tạo nên bước ngoặt, lột xác, hành động để vượt thoát khỏi vùng an toàn
Khi bị dồn vào đường cùng ta bắt buộc phải lựa chọn giữa sống hoặc chết, rẽ lối hay ngược dòng, nói đúng hơn ta bắt buộc phải tìm giải pháp để thay đổi. Một đứa trẻ sẽ không thể biết nó mạnh mẽ chừng nào nếu chưa bị cuộc đời quăng quật; bản thân ta nếu không mạnh dạn vượt qua chông gai ta cũng sẽ không thể biết mình mạnh mẽ đến nhường nào. Sự an toàn, bình lặng đã khiến chúng ta “ngủ quên” trong sự thỏa mãn với hiện tại. Và biến cố đến phá tan sự do dự, lần lữa đó một cách dữ dội, quyết liệt. Khi đủ đau rồi con người sẽ tự khắc buông, tự biết tìm cách vùng vẫy để tìm đến chân trời mới tươi đẹp. Ý thức không đầu hàng số phận, ý thức kaizen (cải tiến liên tục) đã giúp ta “rũ bùn đứng dậy sáng lòa”. Ta cảm thấy hạnh phúc với kết quả mình nhận được
Đây là cơ hội để đánh thức con người phi thường trong ta, cơ hội để ta trưởng thành và ta sẽ dần dần có ý thức làm chủ ngoại cảnh bằng trí tuệ lẫn sự kiên định.
Tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến
"Cuộc sống không phải là học cách vượt qua một cơn bão, mà là học cách để khiêu vũ dưới những cơn mưa" (Monica Fish)
Biến cố ập đến, ban đầu ta cảm thấy vô cùng hoảng loạn, sau đó ta không ngừng than trách, khi bình tĩnh ta mới bắt đầu chấp nhận. Sự chấp nhận ấy không phải chấp nhận để buông xuôi gục ngã, mà chấp nhận để thích nghi rồi xoay chuyển. Tâm thế ung dung tự tại này chỉ có được với những người đã đủ sự từng trải, đã đi qua nhiều thăng trầm của cuộc đời, đã bị nỗi đau giày xéo đủ đường và trở nên chai sạn. Không phải ta không còn cảm xúc buồn vui, sự bình thản ấy có được nhờ nhận ra cuộc đời vô thường, biến cố là tất yếu, nó cần phải đến để dạy cho chúng ta một bài học, giúp ta trưởng thành, mạnh mẽ. Giống như cây xương rồng có thể tồn tại ở môi trường khắc nghiệt của sa mạc, áp suất sẽ tạo nên kim cương, nghịch cảnh chẳng khiến ta sợ hãi, ngược lại giúp ta thấu bản thân - hiểu lòng người, nhờ đó khắc phục điểm yếu, đào sâu điểm mạnh, trở nên đặc biệt, xuất sắc:
“Nếu không bị lạc đường, ta sẽ khó biết mình sợ hãi
Nếu không bị xúc phạm ta sẽ khó biết mình nóng giận
Nếu không bị dối gạt ta sẽ khó biết mình dễ tổn thương
Nếu không bị bỏ rơi ta sẽ khó biết mình yếu đuối”
Khi ta thấu hiểu bản thân và luôn bình thản đón nhận mọi vật đổi sao dời thì nghịch cảnh đã trở thành tiên cảnh. Bởi lúc này chẳng còn khó khăn, trở ngại, nỗi sợ, sự bất an nữa. Ta quan sát mọi biến cố, mọi chông gai đến từ bên ngoài một cách khách quan như nó đang là. Tâm ta vui vẻ chấp nhận mọi sự thay đổi, mọi xoay vần của vũ trụ cùng những tham sân si của lòng người. Tất cả chỉ còn lại những bài học giá trị, ý nghĩa để rèn thân - tâm - trí. Nghịch cảnh đã giúp ta trở nên thấu hiểu, tự tại, trí tuệ, điềm tĩnh và đầy bao dung. Ở ngưỡng cửa này chúng ta trở thành những người vô cùng thành công, hạnh phúc vì làm chủ nghịch cảnh. Lòng đầy biết ơn vì nhờ nó, dẫu có bị cuộc đời quăng quật vào đâu ta cũng có thể tồn tại lạc quan, tràn đầy sức sống.
Khi không còn bám chấp vào ngoại cảnh và những biến thiên của cuộc đời, ta nhận ra :
Mất mát có thể khiến ta đau đớn nhưng không còn đủ sức quật ta ngã khụy
Ly biệt có thể khiến ta lưu luyến nhưng không đủ sức khiến ta đắm chìm trong bi lụy, tang thương
Bệnh tật có thể khiến ta rời một vài kế hoạch nhưng không đủ sức khiến ta bi quan, chán nản
Sự lừa dối, phản bội hay cả thất bại có thể khiến ta ngỡ ngàng, hụt hẫng phút chốc nhưng không thể khiến ta tuyệt vọng, mất niềm tin
Làm chủ nghịch cảnh bằng sự điềm tĩnh, sáng suốt sẽ giúp ta chẳng bao giờ rơi vào nghịch cảnh. Thậm chí với một số người, nghịch cảnh còn là cơ hội để hoàn lương, sống cuộc đời tử tế, ý nghĩa. Với góc nhìn của người thành công, nghịch cảnh chính là món quà, là cơ hội giúp ta cường tráng, rắn rỏi, mạnh mẽ nhưng cũng đầy mềm mại, bao dung. Không còn cảm giác oán trách, sân hận, chỉ còn lại sự biết ơn nghịch cảnh vô cùng tận.
3. Cách nào xoay chuyển nghịch cảnh thành tiên cảnh?
Có rất nhiều người khao khát cuộc sống TIÊN CẢNH vì họ lầm tưởng rằng đó là nơi không có bất kỳ rắc rối, phiền muộn nào mà chỉ có sự bình yên mãi mãi. Nhưng cuộc đời vốn chảy trôi không ngừng, vạn vật không thoát khỏi sinh - ly - tử - biệt…Việc chống lại các quy luật vũ trụ rốt cuộc chỉ tốn công vô ích. Càng vô ích hơn nếu ta cứ đi ước ao cuộc sống bình an đến từ bên ngoài, rồi quên việc chuẩn bị tâm thế vững vàng để “chơi đùa” cùng mọi vô thường của cuộc sống:
3.1 Cho đi những điều tốt đẹp ta đang có
Không phải ai cũng đủ mạnh mẽ để một mình chống chọi với biến cố và vượt qua thử thách. Việc nhận được sự giúp đỡ từ 1 ai đó khi không may bị rơi xuống vực thẳm là điều vô cùng may mắn, tuyệt vời. Quy luật cuộc đời chỉ ra rằng: chúng ta chỉ có thể nhận về những gì chúng ta đã cho đi. Khi luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác, đặc biệt những người đang gặp khó khăn sẽ tạo cơ duyên khiến ta luôn nhận được nâng đỡ từ người khác những lúc ta cần.
Ngoài ra khi quan sát, tiếp xúc những cảnh đời bất hạnh cũng là cơ hội để ta thấy bản thân may mắn và học được từ họ những bài học mình chưa có dịp trải qua. Với một tấm lòng luôn hướng thiện, luôn gieo nhân tử tế, tâm ta tự nhiên sẽ thanh thản, bình an và hút về những năng lượng tích cực.
3.2 Ra quyết định bằng trí tuệ sáng suốt
Trạng thái mất bình tĩnh, hoang mang rốt cuộc bởi vì ta không hiểu tại vì sao điều đó lại xảy ra, ta không biết cách ứng phó với nó, ta lo sợ cuộc sống của mình trở nên tồi tệ. Khi ta thấu hiểu cuộc sống vô thường, nắm được quy luật nhân - quả của vũ trụ ta sẽ học được cách chấp nhận, đưa ra những quyết định sáng suốt.
Làm chủ nghịch cảnh ta sẽ thấy đây là cơ hội, chiến lược tuyệt vời để rèn luyện sự trưởng thành. Phần lớn những người thành công đều là những người được trui rèn từ nghịch cảnh. Giống như con chim đậu trên cành không bao giờ sợ cành cây gãy, bởi niềm tin của nó không đặt vào cành cây, mà đặt vào đôi cánh của chính mình. Chúng ta đừng cố gắng thay đổi nghịch cảnh, hãy bắt đầu thay đổi từ chính ta
3.3 Dũng - nhẫn - tĩnh trong mọi hoàn cảnh
Một tấm lòng hướng thiện, một trí tuệ sáng suốt, điều đó chưa đủ. Để vượt qua thác ghềnh, những chông gai, ta cần có sự kiên định, bền bỉ không ngại khó ngại khổ nữa. Áp suất sẽ tạo kim cương, khi ta có thân khỏe - tâm an và đủ dũng - nhẫn - tĩnh thì chẳng có gian khổ nào làm khó ta được nữa. Phẩm chất này cần được rèn luyện thường xuyên, như vậy khi đối diện với nghịch cảnh ta mới đủ nội lực để vượt qua và càng đi qua nghịch cảnh, những phẩm chất này càng trở nên sáng rõ
3.4 Quay vào bên trong với thiền tập
Nghịch cảnh vốn xuất phát bên trong ta, là quả do ta gieo nhân từ trước nên việc bám chấp vào ngoại cảnh là điều vô nghĩa. Khi học được cách quay vào bên trong, quan sát tâm, buông xả bản ngã và những dính mắc đã trở thành thói quen ta sẽ trở thành 1 con người mềm mại, linh hoạt, thấu hiểu, yêu thương. Những phẩm chất này sẽ giúp ta đối diện với nghịch cảnh nhẹ nhàng. Ta coi nó là điều cần thiết phải đến ngay tại thời điểm đó để mang cho ta nhiều điều bài học
4. Kết
“Ai cũng muốn là kim cương, nhưng không biết rằng muốn trở thành kim cương phải trải qua áp lực 5.88 triệu tấn, nhiệt độ 1.300°C. Không chịu được, mãi mãi chỉ là than đá”. Khi bạn coi nghịch cảnh như một món quà vô giá cuộc sống đem đến để thử thách, trui rèn bạn, bạn sẽ thấy cuộc sống thật công bằng. Rốt cuộc TIÊN CẢNH không phải một cuộc sống đầy hoa thơm cỏ đẹp bày ra trước mắt mà TIÊN CẢNH chính là sự bình an, tĩnh lặng từ trong tâm cả khi bên ngoài đầy bão giông.
Đọc xong bài viết này, bạn có chia sẻ hay cảm xúc gì không? Hãy để lại câu chuyện của bạn bên dưới phần bình luận nhé.
Nội dung: Nhàn Lý
Biên tập: Liên Thanh
Hình ảnh: Nguyễn Hùng
Tham khảo
1. Quy luật giúp bạn giải quyết mọi nghịch cảnh _ Trần Việt Quân
https://www.youtube.com/watch?v=5fg8pv9mFNw
2. Chấp nhận nghịch cảnh: Đối Diện Nghịch Cảnh - Thầy Thích Trí Quảng thuyết pháp
Comments